(ژباړه)

خبر:

بي بي سي د هغې پټې معاملې له جزیاتو پرده پورته کړه، چې د داعش سلګونو جنګیاليو او د دوی کورنیو ته له رقې څخه د وتلو اجازه ورکوي. دغه معامله د نړیوال ایتلاف تر مشرۍ لاندې د امریکا، انګلیس او کردي ځواکونو په مشرۍ چې پر رقه ښار  واکمن دي، شوې ده. (سرچینه: بي بي سي-انګلیسي)

د رقې ښار د سقوط موضوع یې د داعش وروستۍ دوره او د غربي ایتلاف بریالیتوب ښودلی دی؛ له داعش سره د غرب د جوړجاړي د شایعاتو، څرګندېدو ډېر وخت ونیولو، خو دغه څېړنه چې «بي بي سي» کړې، له داعش سره د غرب ښکاره اړیکې ښيي.

تبصره:

«بي بي سي» په دغې څېړنه کې موندلي، چې د سوریې دیموکراتیکو ځواکونو، د هغو کردانو او عربانو جوړ ایتلاف، چې له داعش سره مبارزه کوي، له یو شمېر کامیون چلوونکو سره د دې لپاره هوکړه وکړه، چې د داعش د کورنیو سلګونه تنه له «فرات سد رودخانې» ښاره د سوریې په شمال کې بلې فوځي اډې ته ولېږدوي؛ خو کله چې کامیون چلوونکي د اکتوبر پر ۱۲مه د ورځې په سر کې لېږدولو ته چمتو شول، وپوهېدل چې دروغ ورته ویل شوي او دوی باید د هوکړې په خلاف دری ورځې په سختۍ سره موټرواني وکړي او هغه خطرناک بار، چې د داعش سلګونه تنه جنګیالي، کورنۍ او څو ټنه وسله او مهمات وو، ولېږدوي.

یادو موټرچلوونکو له بي بي سي سره د خپل هویت د نه ښودلو په شرط مرکه کړې او ویلي یې دي، چې دوی ته زرګونه ډالر ورکړل شوي، ترڅو دغه موضوع پټه وساتي.

د دغه هوکړه لیک د متن پر اساس، چې د سیمه‌ییزو چارواکو لخوا ترتیب شوی و، داعش جنګیالیو اجازه لرله، چې له «رقې» ښاره وتښتي. دغه هوکړه لیک له هغې جګړې څلور میاشتې وروسته وشو، چې ښار یې ړنګ او له اوسېدونکو څخه یې خالي کړ. امریکا، انګلیس او د سوریې دیموکراتیکو ځواکونو نه غوښتل، چې په دغه هوکړه لیک کې خپل رول ومني او په دې ډول یې لوی دردونه د نړیوالو له سترګو پټ کړل. «بي بي سي» د دغې موضوع له لسګونو شاهدانو سره مرکه کړې، چې له ډلې یې په کامیون(لارۍ) کې شته افراد او هغه کسان وو، چې دغه موضوع یې د سر په سترګو لیدلې او همداراز هغه کسان وو، چې د دغې معامله کې حاضر وو.

له کامیون چلوونکو څخه یو «ابو فوزي» و، چې ویلي یې دي: «له هغه وخته چې رقې ښار ته ننوتو، وېره او ډار مو پر ټول وجود خور شو. ژمنه داسې وه، چې ښار ته د سوریې له دیموکراتیکو ځواکونو سره یو ځای داخل شو؛ خو هغوی زموږ ملتیا ونه کړه او په یوازې ځان مو دغه کار وکړ، له ننوتلو سره سم له داعشي جنګیالو سره په داسې حال کې مخ شوو، چې وسلې او ځان وژونکي واسکټونه ورسره وو. د سوریې دیموکراتیکو ځواکونو موږ غولولي وو، داعشیانو موږ له هر لوري کلابند کړو او که د دغې هوکړې په تطبیق کې کومه خطا رامنځته شوې وی، داعشیانو ټول کاروان ته چاودنه ورکوله؛ ځکه د دوی ماشومانو او ښځو هم ځان وژونکي واسکټونه اغوستي وو. د دې لپاره چې دغه معامله پټه پاتې شي د سوریې دیموکراتیکو ځواکونو ښار له رسنیو پاک کړی وو.»

هغه انځورونه چې په پټه توګه اخیستل شوي او بي بي سي ته رسېدلي، هغه کامیونونه ښيي چې له وسله والو کسانو څخه ډک دي. ژمنه داسې وه، چې داعشیان به یوازې شخصي وسلې لېږدوي، خو د داعش جنګیالیو ټول هغه څه را واخیستل، چې کولی یې شوی له ځان سره یې یوسي او لس لارۍ چې له وسلو او مهماتو څخه ډکې وې له ځان سره ولېږدولې. د هغې څېړنې په رڼا کې چې «بي بي سي» تر سره کړې، اوس ایتلاف د دغه هوکړه لیک د لوبې یوه برخه منلې او ویلي یې دي، چې د داعش جنګیالیو شاوخوا ۲۵۰ تنو ته اجازه ورکړل شوه، چې د خپلو کورنیو له ۳۵۰۰ غړو سره رقه پرېږدي.

د داعش د پیداکېدو له ورځې را پدېخوا ډېری کسان د دغې ډلې پر انګېزو شکمن دي. په ځانګړې توګه کله یې چې د نړیوال ایتلاف پر ځای مسلمانان خپله موخه وګرځول. په سوریه کې هغه وخت داعش ډله راښکاره شوه، چې بشار اسد د ماتې په حال کې و، داعش ډله سوریې ته لاړه او د دولت له مخالفو ډلو سره یې جګړه پیل کړه او د بشار اسد د موضع(قدرت) په ټینګولو کې یې پراخه مرسته وکړه.

اوس پوهېږو، چې په موصل کې عراقي ځواکونه د خپل مشر لخوا په بغداد کې ګومارل شوي وو، چې ښار داعش ته پرېږدي. په داسې حال کې چې داعش د عراق او سوریې په پولو کې په پوره ازادۍ سره ګرځېدل او غربي طیارې یې پر سر ګرځېدلې، خو د له منځه وړلو لپاره یې کوم کار ونه کړ.

له داعش څخه د رقې پاکول دغه واقعت ښیي، چې تر اوسه د غرب لپاره له داعش څخه ګټې اخیستنې ته اړتیا شته او رول یې پای ته نه دی رسېدلی.

لیکوال: عدنان خان

ژباړن: منصور دریځ